Należność, a zobowiązanie – czym się różnią?

Dla wielu z nas, zagadnienia związane ze światem finansów, są czymś zupełnie obcym i niezrozumiałym. W porządku – mamy do tego prawo, przecież nie każdy musi interesować się tym samym. Czasem masz jednak pewność, że dobrze się w czymś orientujesz, że jakieś terminy są Ci dobrze znane. Ale czy naprawdę jesteś w stanie określić ich właściwe znaczenie?Należność a zobowiązanie – czy są między nimi jakieś różnice? Czy oznaczają one to samo? Czy można używać tych pojęć zamiennie? Okazuje się, że te dwa sformułowania są szczególnie problematyczne. Wydaje się, że oznaczają to samo i dlatego też, wielu z nas, myli pojęcie należności i zobowiązania, choć nie powinny być one postrzegane jako synonimy. Należność a zobowiązanie, to zupełnie coś innego i zakres obu tych pojęć jest całkowicie odmienny. Czym jest należność a czym zobowiązanie? Co mówi definicja? Jakie istnieją między nimi różnice?

Definicje należności i zobowiązania

Najprościej mówiąc, należność a zobowiązanie, to dwa pojęcia stanowiące swoje przeciwieństwo. Zobowiązanie to Twój dług. Należność to natomiast dług wobec Ciebie, czyli kwota, którą inna osoba musi zwrócić Tobie. A co dokładnie mówi definicja należności i zobowiązania?

Czym są zobowiązania?

Zobowiązania są jednym z rodzajów stosunków cywilnoprawnych. Stosunek prawny między dwiema stronami. Jedna strona to wierzyciel, który udziela lub pożycza dane dobro (np. pieniądze itd.) na określonych warunkach. Druga strona to dłużnik. Dłużnik dane dobro przyjmuje i zobowiązuje się do wypełnienia określonych obowiząków (np. spłaty swojego zobowiązania w określonym terminie). Zobowiązanie powstaje dobrowolnie, ale od momentu zawarcia, staje się obowiązkiem, który należy wypełnić.

Najpopularniejsze są zobowiązania wzajemne, które powstają w wyniku zawarcia umowy, czyli dokumentu, który reguluje wszystkie pożyczki pozabankowe i kredyty bankowe. Warto również pamiętać o umowie, podczas udzielania lub przyjmowania pożyczki prywatnej. Umowa pozwala udokumentować zawarcie zobowiązania i zabezpiecza obie strony w przypadku pojawienia się konfliktów lub nieporozumień.
Wierzyciel ma prawo dochodzić i egzekwować zwrot pożyczonego mienia i upominać dłużnika, jeśli nie spełnia on swojego obowiązku, dotyczącego spłaty lub zwrotu. Dłużnik może dysponować zobowiązaniem w ustalony wcześniej sposób, ale musi dokonać zwrotu w określonym terminie.

Czym są należności?

Należności są bezpośrednio związane z definicją zobowiązania. Należność to uprawnienie osoby fizycznej lub prawnej do otrzymania w terminie określonego świadczenia rzeczowego lub pieniężnego od innej osoby fizycznej lub prawnej. Należność jest własnością wierzyciela. Dobrem, które dobrowolnie udostępnił lub przekazał osobie trzeciej, czyli dłużnikowi, na określony czas. Dłużnik jest natomiast, zobowiązany zwrócić je właścicielowi w ustalonym terminie.

Należnością może być więc wiele rzeczy np. wynajmowane mieszkanie, pożyczone w formie pożyczki pieniądze lub wypożyczony samochód. Jest to czyjaś własność, czyli należność, którą należy zwrócić, po upływie czasu, na jaki została komuś udostępniona. Dłużnik może korzystać z należności zgodnie z ustalonymi zasadami.

Jakie są między nimi różnice?

Znamy już definicje obu pojęć i wzajemny stosunek zobowiązania a należności. Nie ulega wątpliwości, że różnica między zobowiązaniem a należnością jest istotna. Wiemy już, że nie są to synonimy, gdyż oznaczają coś zupełnie innego. Jakie zatem są między nimi różnice?

Zobowiązanie ma szeroki kontekst. Odnosi się do stosunku prawnego między dwiema stronami i przedmiotu umowy. Pozwala to zdefiniować np. sytuację, w której pożyczasz komuś pieniądze lub samochód. Zobowiązanie dotyczy bardziej dłużnika, który jest czymś zobowiązany, w tym przypadku, zobowiązany jest do zwrócenia mienia.

Należność ma natomiast, bardziej szczegółowy kontekst i mówi bezpośrednio o przedmiocie zobowiązania. Dotyczy bardziej osoby, która coś pożycza. Należność to dług, jaki dłużnik musi uregulować. Dokonanie tego jest w interesie obu stron.

Kilka przykładów zobowiązania i należności:

● Potrzebujesz zastrzyku gotówki. Kierujesz się do banku i wnioskujesz o pożyczkę w wysokości 2000 zł. Twój wniosek został rozpatrzony pozytywnie i na Twoim koncie pojawiły się pieniądze, które musisz zwrócić w określonym terminie. Pożyczone 2000 zł są Twoim zobowiązaniem. Dla banku – należnością.
● Miałeś kolizję, a ubezpieczyciel wypłaci Ci odszkodowanie. Kwota odszkodowania jest Twoją należnością;
● Sprzedałeś klientowi towar, dokonałeś wysyłki i wystawiłeś fakturę z terminem płatności 30 dni. Transakcja została dokonana, ale ponieważ klient zapłaci dopiero po upływie 30 dni, istnieje należność;

Dlaczego warto wiedzieć jakie są różnice, między zobowiązaniem a należnością?

Jest to bardzo użyteczna wiedza i wartościowe informacje, które pozwalają Ci lepiej zrozumieć niektóre dokumenty. Jeśli zamierzasz ubiegać się kiedyś o kredyt lub pożyczkę, umowa będzie zapewne wypełniona skomplikowanymi zwrotami, których znaczenie może wydawać Ci się zawiłe. Na pewno pojawią się tam pojęcia, takie jak: należność, zobowiązanie czy wierzyciel. Łatwiej i bezpieczniej, będzie znać treść dokumentu, zanim go podpiszesz. W ten sposób, nie tylko zaoszczędzisz czas, ale i zadbasz o bezpieczeństwo swoich interesów.