Spis treści
Co to jest upadłość konsumencka?
Przed 24 marca 2020 roku, a więc przed wejściem w życie nowych przepisów dotyczących upadłości konsumenckiej, ta ostatnia definiowana była jako redukcja lub umorzenie zobowiązań osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w przypadku zaistnienia niezawinionej niewypłacalności. Obecnie jednak osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą również mają prawo ogłosić upadłość konsumencką na takich samych zasadach, na jakich mogą to zrobić osoby fizyczne, które takiej działalności nie prowadzą.
Upadłość konsumencka 2020 – wybrane zmiany
Choć w obowiązującej dotychczas definicji upadłości konsumenckiej była mowa o “zaistnieniu niezawinionej niewypłacalności”, również i tutaj wprowadzone zostały pewne zmiany. Oczywiście sąd zbada przyczynę niewypłacalności dłużnika, zrobi to jednak dopiero na dalszym etapie postępowania, związanym z ustalaniem planu spłat wierzycieli.
Kolejna zmiana w przepisach dotyczy zabezpieczenia dłużnika przed utratą miejsca zamieszkania. Jeśli bowiem w skład masy upadłościowej wchodził będzie zamieszkiwany lokal lub dom, z sumy uzyskanej z ich sprzedaży dłużnik otrzyma kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu w tej samej lub sąsiedniej miejscowości na okres maksimum 24 miesięcy.
Po wejściu w życie nowych przepisów upadłość konsumencka nie zawsze wiązać się musi z całkowitą utratą przez dłużnika jego majątku. Może on ze swoimi wierzycielami zawrzeć układ polegający chociażby na umorzeniu części kredytu (w dalszej części tekstu wrócimy jeszcze do tej kwestii).
Dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą ważna jest jeszcze jedna zmiana w nowych przepisach: tylko oni, jako dłużnicy, będą mieli możliwość złożenia wniosku o upadłość konsumencką (nie będą mogli zrobić tego ich wierzyciele).
Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencką ogłosić może każda osoba fizyczna (jak wspominaliśmy, obecnie również taka, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą). Sąd przyczyny niewypłacalności badał będzie dopiero na dalszym etapie postępowania, zatem do samego ogłoszenia upadłości konsumenckiej wystarczy wskazanie, że wnioskujący stał się niewypłacalny. Dopiero po ogłoszeniu upadłości sąd sprawdzi, jakie były przyczyny niewypłacalności dłużnika i podejmie decyzję, czy zachodzą przesłanki, by odmówić jego oddłużenia.
Umorzenie zobowiązań dłużnika – czy jest możliwe?
No dobrze, a co w sytuacji, gdy osoba ogłaszająca upadłość konsumencką nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań, bo na przykład ciężko choruje, jest niepełnosprawna lub jej sytuacja finansowa jest po prostu wyjątkowo trudna? Otóż obecne przepisy dopuszczają całkowite umorzenie zobowiązań, bez realizowania planu spłat. By jednak tak się stało, sąd musi ustalić, że istnieje faktyczna i trwała niezdolność dłużnika do dokonywania spłat w ramach spłaty wierzycieli. Warto również dodać, że umorzenie nie może dotyczyć wybranych zobowiązań, takich jak chociażby alimenty czy naprawienie szkody za wywołanie choroby, kalectwa lub śmierci.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej w praktyce
Wniosek o upadłość konsumencką złożyć można na formularzu dostępnym na witrynie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Wniosek składa się do sądu rejonowego właściwego z uwagi na miejsce zamieszkania. Opłata za jego złożenie wynosi obecnie 30 zł. Co powinien zawierać wniosek o upadłość konsumencką? Oczywiście NIP dłużnika, o ile miał go on w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed datą złożenia wniosku. Dodatkowo dłużnik zobowiązany jest podać we wniosku następujące informacje:
- o osiągniętych przychodach i kosztach ponoszonych na utrzymanie swoje i osób na utrzymaniu w ciągu ostatnich sześciu miesięcy,
- o czynnościach prawnych dokonanych w ciągu ostatnich 12 miesięcy, jeśli ich przedmiotem były akcje, nieruchomości bądź też udziały w spółkach,
- o czynnościach prawnych dokonanych w ciągu ostatnich 12 miesięcy, jeśli ich przedmiotem były ruchomości, wierzytelności bądź też inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł.
Dodatkowo dłużnik ma obowiązek podpisania oświadczenia o prawdziwości zawartych we wniosku danych.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a może… ugoda?
Jak już wspominaliśmy, po wejściu w życie nowych przepisów dłużnik ma możliwość zawarcia układu ze swoimi wierzycielami bez ogłaszania upadłości. Wystarczy, że złoży w sądzie wniosek, a sąd ten wniosek zaakceptuje. Dłużnik będzie miał wówczas pół roku na wywiązanie się ze zobowiązań wobec swoich wierzycieli i dopiero w sytuacji, gdy nie uda mu się tego zrobić, zostanie wobec niego wszczęte postępowanie upadłościowe. Ten półroczny okres to zatem dla dłużnika swego rodzaju szansa, by uchronić się przed bankructwem.