Obowiązek opłacania składek ZUS spoczywa na każdym przedsiębiorcy prowadzącym działalność w Polsce. Jako płatnik składek masz dodatkowo obowiązek przesyłania deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA oraz imiennych raportów miesięcznych ZUS RCA, ZUS RZA i ZUS RSA. Terminy płatności składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne są takie same i określone ustawowo. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek opłacania składek ZUS do 10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, pozostali płatnicy (zatrudniający pracowników) – do 15 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Wyjątek stanowi sytuacja, w której ostatni dzień terminu płatności przypada w dzień ustawowo wolny od pracy (np. niedzielę albo święto państwowe). W takim wypadku, za ostateczny termin płatności składki uznawany jest pierwszy, następujący po tym dniu dzień roboczy.
Spis treści
Nie płacę ZUS – co mi grozi?
Każdy przedsiębiorca, jako płatnik składek ZUS, ma obowiązek wywiązywania się z przepisów Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Płacenie składek ZUS z opóźnieniem lub zaprzestanie ich regulowania może pociągnąć za sobą poważne konsekwencje. Do najważniejszych należą:
- naliczenie odsetek za zwłokę,
- naliczenie opłaty dodatkowej,
- kara grzywny,
- wszczęcie postępowania egzekucyjnego,
- zabezpieczenie na majątku płatnika.
Konsekwencje zaległości w ZUS
Przede wszystkim, od składek ZUS nieopłaconych w terminie naliczone zostaną odsetki za zwłokę. Ich wysokość jest określona w Ordynacji podatkowej oraz proporcjonalna do kwoty zaległych składek. W przypadku opóźnienia w płatnościach składek, płatnik ma obowiązek samodzielnego doliczenia odsetek do należności głównej. Odsetki obejmują okres od dnia następującego po terminie płatności, do dnia uregulowania zaległej należności.
Ważne: Jeżeli w dniu uregulowania zaległości, odsetki nie przekraczają kwoty 6,60 zł, nie musisz ich doliczać. Choć wynika z tego, że ZUS zapłacony po terminie nie zawsze wiąże się z odsetkami, warto tego terminu pilnować.
W przypadku, gdy przedsiębiorca nie ureguluje składek lub opłaci je w zaniżonej wysokości, ZUS może naliczyć dodatkową opłatę w wysokości do 100% kwoty nieopłaconych składek. Co oznacza, że w najgorszym wypadku za niezapłacony ZUS będzie musiał oddać nawet dwukrotnie więcej niż wynosi zaległość! Opłata jest jednak nakładana na podstawie decyzji administracyjnej, zatem płatnikowi przysługuje odwołanie do sądu.
W pewnych sytuacjach, płatnik może zostać ukarany karą grzywny w wysokości do 5 000 złotych. Należą do nich między innymi:
- nieopłacanie w terminie składek na ubezpieczenia społeczne (dotyczy również wpłat z innych tytułów na rzez ZUS),
- nieprzesyłanie w terminie deklaracji rozliczeniowych i miesięcznych raportów imiennych,
- podanie nieprawdziwych danych lub niezgłoszenie danych wymaganych ustawowo, a także udzielenie nieprawdziwych wyjaśnień lub odmowa ich udzielenia,
- brak dokumentacji związanej z obliczaniem składek i wypłatą świadczeń.
Jeżeli płatnik zalega ze składkami od dłuższego czasu, ZUS może dochodzić swoich należności na drodze postępowania egzekucyjnego, które może prowadzić dyrektor oddziału ZUS, naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy. W tym trybie ZUS może ściągnąć:
- zaległe składki,
- odsetki za zwłokę od zaległych składek,
- koszty egzekucyjne,
- koszty wysłania upomnienia,
- dodatkowe opłaty.
W przypadku dużego zadłużenia w ZUS, nierzetelnemu płatnikowi może grozić nawet zabezpieczenie na majątku w postaci ustanowienia przymusowej hipoteki na nieruchomości lub zastawu na majątku ruchomym i zbywalnych prawach majątkowych. Podstawą zabezpieczenia majątku jest decyzja stwierdzająca istnienie zadłużenia oraz określająca jego kwotę.
Warto również pamiętać o tym, że zaprzestanie płacenia składki zdrowotnej pociąga za sobą utratę ubezpieczenia chorobowego już od pierwszego dnia miesiąca, za który nie opłacono składki. Po wznowieniu wpłat, ubezpieczenie to nie wznawia się jednak automatycznie. Płatnik za każdym razem musi złożyć w ZUS wniosek o przywrócenie tytułu ubezpieczeń.
Mam zaległości w ZUS – co robić?
Jeżeli jako przedsiębiorca znalazłeś się w trudnej sytuacji finansowej, która nie pozwoliła Ci na opłacenie składek w wymaganym terminie, możesz zwrócić się do ZUS-u z wnioskiem o odroczenie terminu płatności lub rozłożenie zadłużenia na raty. Jednak takie rozwiązanie przysługuje tylko tym płatnikom, którzy mają opłacone terminowo składki za swoich pracowników (emerytalne i zdrowotne).
Jeżeli na dzień 31 grudnia 2019 roku Twoja firma nie znajdowała się w trudnej sytuacji (w rozumieniu przepisów unijnych), ale znalazła się w niej później, na skutek epidemii koronawirusa SARS-CoV-2, oraz zatrudniasz nie więcej niż 49 pracowników, możesz złożyć do ZUS wniosek o zwolnienie ze składek na 3 miesiące – marzec, kwiecień i maj 2020 roku.